“Active Water II” zbatohet nga H2H Foundation në bashkëpunim me Art Kontakt dhe North Green Association, në kuadër të projektit GreenAL “Mbështetja e Organizatave të Shoqërisë Civile 2024 -2027”, financuar nga Agjencia Ndërkombëtare Suedeze për Bashkëpunim dhe Zhvillim (SIDA) me fondet e Qeverisë Suedeze dhe zbatohet nga Co-PLAN, Instituti për Zhvillimin e Habitatit në bashkëpunim me VIS Albania dhe COSV – Cooperazione per lo Sviluppo.
Shënim: Për më shumë informacione për secilën organizatë klikoni tek emrat përkatës me ngjyre blu për të vizituar faqen e internetit.
Vendndodhja: Tiranë, Durrës, Elbasan
Statusi: Në proçes
Objektivi i përgjithshëm është rritja e efikasitetit dhe efektivitetit të menaxhimit të burimeve ujore për një përdorim të qëndrueshëm duke krijuari një tryeze bashkëpunuese qe do të lehtësojë koordinimin ndërinstitucional për adresimin e shqetësimeve të cilësisë së ujit. Bazuar ne të dhënat nga monitorimet në terren per informim si per politikat ashtu edhe praktikat për menaxhimin e cilësisë së ujit.
Objektivat Specifik:
- Përmirësimi i qasjes në informacion dhe teknologji dhe të sigurojë që të gjitha grupet e interesit të kenë qasje të barabartë në informacion dhe teknologji, duke përmirësuar kapacitetet e tyre për të menaxhuar cilësinë e ujit.
- Krijimi i një rrjeti të fortë bashkëpunimi ndërmjet organizatave të shoqërisë civile, autoriteteve lokale dhe komuniteteve do të ndihmojë në përmirësimin e menaxhimit të burimeve ujore.
- Rritja e angazhimit dhe ndërgjegjësimit të komunitetit dhe zgjerimin e përfshirjes së grupeve të margjinalizuara, veçanërisht grave, në çështjet e cilësisë së ujit, duke promovuar barazinë dhe përfshirjen sociale.
Përshkrimi i projektit:
Uji është një nga sfidat kryesore globale dhe konsiderohet si rreziku më i rëndësishëm shoqëror dhe ekonomik për të ardhmen. Ai është çelësi për jetën dhe thelbësor për zhvillimin shoqëror. Shqiperia zotëron burime të bollshme të ujit. Ka gjashte basene kryesore lumenjsh (Drin, Mat, Ishem – Erzen, Shkumbin, Seman dhe Vjose), qe dalin nga kufinjte e shteteve fqinje dhe pershkojne Shqiperine dhe gjithashtu ka tre liqene kryesore ndërkufitare, Ohër, Shkodër, Prespë dhe 247 liqene të tjera të vogla që zënë rreth 4% të sipërfaqes totale të vendit si dhe mbi 600 rezervuar uji të cilat përdoren për ujitje, energji hidroelektrike dhe rekreacion. Liqenet, rezervuarët por edhe kanalet kullues dhe lumenjtë janë burime të rëndësishme jo vetëm për ujitje por edhe si pika atraksioni turistik. Ujitja si element kyç që ndihmon në rritjen e prodhimit bujqësor dhe në furnizimin me produkte të freskëta jo vetëm komunitet lokale por edhe turistët dhe vitet e fundit edhe për eksport në disa vende të bashkimit Europian.
Këto ujëra kanë një rol të veçantë në turizmin dhe rekreacionin që po zgjerohet përtej rivierës Shqiptare, duke ofruar mundësi për aktivitete jo vetëm si noti por edhe sporte të tjera ujore apo peshkimin sportiv.
Burimet ujore janë të ndjeshme ndaj ndotjes, gjithashtu edhe organizmat që jetojnë në to apo prej tyre. Veçanërisht në zonat me densitet të lartë popullsie si nga banorët ashtu edhe nga turistët ndikimi i cilësisë së ujit në mirëqenien e njeriut mund të jetë si ndihmues ashtu edhe përkeqësues. Sistemet ekologjike të këtyre burimeve janë të ndjeshme dhe reagojnë ndaj ndryshimeve klimatike dhe ndërhyrjeve njerëzore, duke i bërë ato indikatorë kyç të ndryshimeve ekologjike. Shqipëria është përballur me një rënie të ndjeshme të cilësisë së ujit, veçanërisht në ujërat sipërfaqësore, për shkak të burimeve të ndryshme të ndotjes.
Ndryshimet klimatike kanë ndikuar në sasinë dhe cilësinë e ujit, duke shkaktuar thatësira dhe përmbytje që ndikojnë në burimet ujore. Erozioni, i shkaktuar kryesisht nga mbulimi joadekuat i tokës dhe menaxhimi i dobët i burimeve, i përkeqësuar nga shpyllëzimi, tokat bujqësore të braktisura dhe mbi kullotja, kontribuon ndjeshëm në ndotjen e ujit.
Monitorimi i rregullt dhe analiza e të dhënave të cilësisë së ujit, si pH, turbiditeti dhe ndotësit kimikë e baktereologjike, si dhe vlerësimi i ndikimeve ekologjike dhe shëndetësore, janë jetike për të kuptuar ndikimet mjedisore dhe për të zbatuar strategji të menaxhimit të qëndrueshëm. Kjo është e rëndësishme për të mbrojtur habitatin ujor dhe për të siguruar ujë të pastër për brezat e ardhshëm. Rrjeti i monitorimit të cilësisë së ujit luan një rol kritik në këtë proces, duke ofruar të dhëna të vlefshme që ndihmojnë në marrjen e vendimeve të informuara për menaxhimin e mjedisit ujor.
Në Shqipëri, monitorimi i ujërave sipërfaqësore është pjesë e Programit Kombëtar të Monitorimit të Mjedisit, i cili zbatohet nga Ministria e Mjedisit dhe institucionet e tjera përkatëse. Ky program synon të vlerësojë gjendjen e ujërave dhe të identifikojë burimet e ndotjes për të marrë masa të duhura për mbrojtjen e mjedisit.
Rezultatet e pritshme përfshijnë përmirësimin e menaxhimit të cilësisë së burimeve ujore përmes identifikimit dhe adresimit të çështjeve kryesore, si dhe mbledhjes së të dhënave të sakta mbi gjendjen e trupave ujorë. Monitorimi i rregullt dhe vlerësimi i progresit do të mundësojnë përshtatjen e strategjive dhe politikave për një menaxhim më efektiv. Raportet e detajuara do të shërbejnë si bazë për vendimmarrje të informuar dhe veprime të mëtejshme. Gjithashtu, rritja e ndërgjegjësimit publik dhe bashkëpunimi ndërmjet aktorëve do të forcojnë angazhimin për ruajtjen e burimeve ujore dhe zhvillimin e qëndrueshëm.
Aktivitetet kryesore që do të realizohen në kuadër të projektit janë:
- Angazhimi i palëve të interesuara: Takime me bashkitë, drejtoritë e bujqësisë, ujit dhe ministritë për prezantimin e projektit dhe mbledhjen e informacionit mbi trupat ujorë kritikë. Organizimi i dialogut lokal, rajonal dhe kombëtar, si dhe fushata ndërgjegjësuese me aktorët dhe OJQ-të për monitorimin e ujërave sipërfaqësore.
- Monitorimi i cilësisë së ujit: Përzgjedhja e trupave ujorë për monitorim dhe zbatimi i një plani për marrjen dhe analizën e mostrave.
- Vlerësimi i Komponentit Mjedisor: Vlerësimi i ndikimit të ndotësve të identifikuar në ekosistem dhe shëndetin e njeriut.
- Promovimi i praktikave më të mira: Zhvillimi dhe shpërndarja e udhëzimeve për menaxhimin e cilësisë së ujit.
- Avokimi dhe Angazhimi i Komunitetit: Seminare dhe konferenca për ndarjen e gjetjeve, si dhe fushata ndërgjegjësuese dhe programe edukative për përfshirjen e komunitetit në menaxhimin e burimeve ujore.