Vendndodhja: Shqipëri
Statusi: Në proçes
Përshkrimi: Në Shqipëri ka rreth 625 rezervuarë që përdoren për qëllime ujitjeje. Të gjitha janë projektuar dhe ndërtuar dekada më parë dhe shumë prej tyre kanë funksionuar për më shumë se 50 vjet. Për shkak të mungesës së mirëmbajtjes, shpyllëzimit dhe, më pas, erozionit të tokës, depozitimi i konsiderueshëm i sedimentit ka çuar në një reduktim të kapacitetit të depozitimit të rezervuarëve mesatarisht me rreth 50%, ndërkohë që ekzistojnë shqetësime për sigurinë për shumë prej rezervuarëve. Përveç çështjes së sedimentimit, reduktimi i reshjeve shpesh çon në disponueshmëri të kufizuar të ujit në rezervuarë në sezonin e verës.
Banka Botërore ka mbështetur sektorin e Ujitjes dhe Kullimit të Shqipërisë që nga viti 1994, së fundmi me Projektin e Burimeve Ujore dhe Ujitjes (2012-2021) në kuadër të të cilit u rehabilituan 44 rezervuarë.
Duke shkuar përtej konsideratave në lidhje me Ujitjen dhe Kullimin, qëllimi i Fazës II të Vlerësimit të Nexus në Shqipëri është të eksplorojë opsione dhe skenarë specifikë mbi potencialin për kapjen e sinergjive ndërsektoriale në rezervuarët e përzgjedhur të ujit në Shqipëri (që do të identifikohen në konsultim me autoritetet kombëtare). Sinergji dhe përfitime të tilla ndërsektoriale përfshijnë p.sh. menaxhimi i rrezikut nga përmbytjet, prodhimi i energjisë së rinovueshme dhe përdorimi turistik dhe rekreativ. Duke integruar konsiderata nga sektorë të ndryshëm, mund të arrihet menaxhimi i qëndrueshëm i burimeve ujore dhe tokësore, duke përfituar si komunitetin lokal ashtu edhe mjedisin. Vlerësimi do të përcaktojë sasinë e përfitimeve (dhe kostot e lidhura) të opsioneve për përdorimin me shumë qëllime të rezervuarëve, duke çuar në një propozim konkret masash, ndërhyrjesh dhe investimesh në të gjithë sektorët (p.sh. rehabilitimi i infrastrukturës, sistemet e monitorimit, prodhimi i energjisë së rinovueshme në vend, përmirësimi i produktivitetit bujqësor) duke ofruar gjithashtu rekomandime për ngritjen e kapaciteteve të aktorëve vendorë, forcimin dhe koordinimin institucional, si dhe opsionet e menaxhimit.
Puna do të vlerësojë gjithashtu potencialin e riprodhimit dhe do të përgatisë udhëzime dhe plan veprimi për përsëritjen e veprimeve në rezervuarë të tjerë në Shqipëri.
Objektivat:
Objektivi i Fazës II të Vlerësimit të Nexus është të sigurojë:
- një vlerësim i detajuar dhe sasior i opsioneve për kapjen e sinergjive dhe përfitimeve në sektorë të ndryshëm (burimet ujore, bujqësia, energjia, mbrojtja e mjedisit, turizmi) në rehabilitimin e një rezervuari specifik ujitës dhe infrastrukturës përkatëse, në nivelin e një studimi paraprak të fizibilitetit.
- një sërë udhëzimesh dhe plan veprimi përkatës për përsëritjen dhe rritjen e këtyre ndërhyrjeve në Shqipëri.
Rezultatet e pritshme:
- Identifikimi i potencialit të rezervuarëve për përdorim me shumë qëllime dhe përfitime ndërsektoriale
- Përgatitja e një raporti fillestar
- Identifikimi i një portofoli opsionesh ndërhyrjesh për të kapur efiçencën dhe përfitimet ndërsektoriale brenda dhe rreth rezervuarit
- Zhvillimi i një propozimi të detajuar dhe sasior të një sërë ndërhyrjesh
- Krijimi i një Plani Veprimi për përsëritjen eventuale dhe rritjen e shkallës së ndërhyrjeve/zgjidhjeve të identifikuara në nivel kombëtar.